Sektori i Kimisë ushqimore mbetje veterinare dhe analiza të qumështi
Ne shkurt të vitit 2007 në kuadër të LUV ka filluar punën Laboratori i Kontrollës së cilësisë së qumështit, për procesim teknologjik objektiv e të cilit ishte Monitorimi i kualitetit të qumështit ( njësi bakteriale, qeliza somatike dhe parametra kimik ) për konsume të gjëre ne Kosovë baze e te cilit ka qene Udhezimi administrative 20/2006 per cilësi . Laboratori eshte mbeshtetur nga Projekte USAID – it.
Laboratori është i një rendesie nacionale dhe ka paraqit per here të pare ne vitin 2007 te dhëna per cilesisne e qumështit ne Kosove
Ne vitin 2009- 2010 veprimtaria e këtij laboratori ka filluar te zgjerohet, kanë filluar testet e para për prezencën e antibiotikëve në qumësht, dhe ka lind nevoja qe puna të vazhdoj edhe në një laborator tjetër ne kuadër te LUV-it, ku me vone janë zyrtarizuar si dy sektorë si Sektori i Kimisë Ushqimore dhe Mbetjeve Veterinare dhe Sektori i analizave të qumështit.
Sektori i Kimisë Ushqimore dhe Mbetjeve Veterinare është i një rëndësie të veçantë në kontrollin e cilësisë së ushqimit, kontaminantëve dhe mbetjeve veterinare në ushqimin me prejardhje shtazore dhe ushqim te kafshëve.
Ne kuadër të një pilot projekti , laboratorët e këtij sektori kanë testuar rreth 1000 mostra të qumështit , 200 mostra të vezëve dhe 200 mostra të mishit për prezencën e antibiotikëve.
Janë kryer rreth 700 mostra për mykotoksinën në qumësht ( AFM1) ku me këtë metodë sektori ka marrë pjesë edhe në test të proficiencës në vitin 2010 dhe ka arritur rezultate të knaqëshme . Gjatë vitit 2012 janë përgatitur metodat për Parametrat fiziko kimik për testim te ushqimit me prejardhje shtazore ne harmoni me ISO standardet.
Sfera e aktivitetit:
- Kryerja e testeve për plane Nacionale për cilësinë e ushqimit me prejardhje shtazore dhe ushqim te Kafshëve.
- Testim te mostrave te ushqimit me prejardhje shtazore për Planin Nacional te Monitorimit te Mbetjeve
Materiali për testim:
- Mishi dhe produktet e mishit
- Qumështi dhe produktet e qumështit
- Vezët
- Mjalti
- Ushqimi i Kafshëve
Menaxhimi i Cilësisë
Ky sektor ka marr përsipër
- Praktikë të mirë laboratorike
- Gjithmonë të kryej testime në përputhje me metodat që përdoren në harmoni me legjislacionet vendore dhe te EU.
- Përpiqet për kënaqësinë e konsumatorëve me punën dhe cilësinë e testimit
- Përgatit metoda të reja të punës në përputhje me pajisjet për testim.
- Përgatit politikat e cilësisë në bashkëpunim me të gjithë stafin e sektorit
- Bashkëpunim i të gjithë punonjësve te sektorit për ndjekjen e politikave të cilësisë, rrit ndërgjegjen për kërkesat e klientëve në harmoni me kërkesat e legjislacionit në fuqi dhe legjislacionet te BE.
- Sistematikisht mundohet të organizoj trajnime për rritjen e kualifikimeve të personelit në bashkëpunim me partneret .
- Përpiqet gjithmonë të jetë në harmoni me të gjithë sektorët tjerë në LUV( AUV).
- Analizon të dhënat e testimeve dhe jep informacione te kërkuara.
- Zhvillon dhe zbaton sistemin e menaxhimit të cilësisë që korrespondon me kërkesat e EN standardeve kombëtare dhe ndërkombëtare LST ISO / IEC 17025:2006 dhe përmirëson vazhdimisht efektivitetin e tij .
Sektori është mbështetur nga Projekti i Binjakëzimit të ekspertëve Gjerman dhe Lituanez gjatë vitit 2010-2011 për përgatitjen e dokumentacionit bazë për akreditim sipas ISO 17025.
Në vitin 2013 Sektori ka paraqit dokumentacionin dhe kërkesën për Akreditimin e disa metodave, ku ne vitin 2014 edhe është akredituar
Gjatë vitit 2013 sektori ka testuar mostra për prezencën e Mykotoxinave në ushqim dhe ushqim të kafshëve ( Rasti i shpërthimit me Mykotoxina i vitit 2013 në rajon) dhe ka paraqit të dhëna për mostrat e testuar.
Paraqitje e rezultateve të mostrave të testuar në bazë të pranisë së analitit AFB1 në qumësht dhe produkte te qumështit .
Objektiv i Sektorit te Kimisë Ushqimore dhe Mbetjeve Veterinare ka qenë që të jet në gjendje, të aplikoj edhe metodat që të konfirmoj rezultatet e testuara me aparaturën moderne që e posedon ( HPLC, LCMSMS, GCMS).
Gjatë vitit 2016-2018 edhe Sektori i Kimisë Ushqimore dhe Mbetjeve Veterinare ka pas mbështetjen e Projektit të Binjakëzimit , ku fokusi ka qenë përgatitje e stafit për punë me GCMS, HPLC dhe LCMS si dhe Validimi i Metodave ne baze te Udhëzimit Administrativ 13/2016 – kriteret e përformancës se metodave analitike – ( EU 657/2002) .
Falë bashkëpunimit me këtë projekt stafi i këtij Sektori ka qëndruar ne Gjermani – Institute për testimin e ushqimit me prejardhje shtazore.
Metodat që përdoren ne Sektorin e Kimisë Ushqimore dhe Mbetjeve Veterinare
Laboratorët e Sektorit te Kimisë Ushqimore dhe Mbetjeve Veterinare për kontrollin e kualitetit të ushqimit është riakredituar sipas standardet ISO 17025 dhe është i autorizuar të kryejë testimeve të ushqimit me prejardhje shtazore .
Testet qe kryhen ne Laboratorët e Sektorit kryhen sipas legjislacionit dhe rregulloreve aktuale që përcaktojnë cilësinë e ushqimit me prejardhje shtazore. Laboratorët e këtij sektori kryejnë teste:
Llojet e testimeve te cilat kryhen ne SKUMV
Nr. |
Metoda testuese |
Matrixi |
Metoda e Akredituar |
1 |
Yndyra % |
Në qumësht dhe produkte të qumështit |
PO |
2 |
Proteina % |
Në qumësht dhe produkte të qumështit |
PO |
3 |
Perqindja e ujit te shtuar % |
Në qumësht |
PO |
4 |
Aciditeti SH |
Në qumësht dhe produkte të qumështit |
PO |
5 |
Densiteti cm3 |
Në qumësht dhe produkte të qumështit |
PO |
6 |
Mbetja e thate totale % |
Në qumësht dhe produkte të qumështit |
PO |
7 |
Mbetja e thatë pa yndyrë % |
Në qumësht dhe produkte të qumështit |
PO |
8 |
Yndyra % |
Në mish dhe produkte të mishit |
PO |
9 |
Lagështia % |
Në mish dhe produkte të mishit |
PO |
10 |
Proteina % |
Në mish dhe produkte të mishit |
PO |
11 |
Mbetja e thate totale % |
Në mish |
PO |
12 |
Proteina % |
Në mish dhe produkte |
PO |
13 |
Sbstancat antibakteriale -Beta-laktamet (Penicilin G, Ampiciline, Amoxiciline) |
Në qumësht |
PO |
14 |
Përcaktimi i mbetjeve antibakteriale – Beta-laktamet (Sulphoneamide) |
Në vezë |
PO |
15 |
Aflatoxin M1 |
Në qumësht dhe produkte |
PO |
16 |
Chloramphenicol |
Qumësht, vezë, mish dhe mjaltë |
PO |
17 |
Aflatoxin B1 |
Në drithëra dhe ushqim të kafshëve |
PO |
18 |
Freskia e vezeve |
Vezë |
PO |
19 |
Percaktimi i mbetjeve antibakteriale |
Mish |
PO |
20 |
DES – Diethylstilbesterol ( Denoestrol,Hexoesterol) |
Muskul dhe urinë |
PO |
21 |
Dexamethasone ( betamethasone,Prednisolone) |
Urinë |
JO |
22 |
Zeranol |
Urinë |
JO |
23 |
Zearalenone |
Urinë |
JO |
24 |
Clenbuterol |
Urinë |
JO |
25 |
Cimbuterol |
Urinë |
JO |
26 |
AOZ -3amino 2-oksadolizone |
Muskul |
JO |
27 |
AMOZ- 3 amino –methylmorfolino 2-oksazolidone
|
Muskul |
JO |
28 |
Dapson |
Qumësht |
JO |
29 |
Beta laktame |
Mjaltë |
JO |
30 |
Sulfonamide |
Mish, qumësht, vezë dhe mjaltë |
PO |
31 |
Tetracycline |
Veze , Mjaltë |
PO |
32 |
Quinolone |
Qumësht, vezë dhe mish |
PO |
33 |
Macrolides |
Mish dhe vezë |
JO |
34 |
Colistin |
Vezë |
JO |
35 |
Ivermectin |
Mish dhe qumësht |
JO |
36 |
Dormaectin |
Mish dhe qumësht |
JO |
37 |
B1+B2+G1+G2 |
Ushqim me prejardhje shtazore |
JO |
38 |
Ochratoxin |
Drithëra, kafe etj. |
JO |
39 |
Percaktimi i mbetjeve antibakteriale – Multi metod |
Në ushqimin me prejardhje shtazore |
JO |
40 |
Pesticidet organoklorure – Multi Metod |
Në ushqim me prejardhje shtazore |
JO |
41 |
Antihelemtiket – HPLC |
Qumësht |
PO |
42 |
Acidet yndyrore |
Në qumësht dhe produkte |
JO |
43 |
Fipronil |
Në vezë |
JO |
44 |
Prezenca e sheqerit total |
Në mjaltë |
JO |
45 |
Perqushmeria elektrike |
Në mjaltë |
JO |
46 |
Lageshtia |
E mjaltit |
JO |
47 |
Hidroxy methylfurfurali |
Në mjaltë |
JO |
48 |
Percaktimi i PAH |
Në mish |
JO |
49 |
Përcaktimi i akrylamidave |
Në produkte konditorike dhe çipsa |
JO |
50 |
Përcaktimi i aditiveve ( Acidit benzoik,sorbatin e kaliumit) |
Në bukë, sallatë, pije |
JO |
Metodat qe aplikohen për këto testime ne Sektorin e Kimisë Ushqimore dhe Mbetjeve Veterinare:
- Testimet e mbetjeve të barnave veterinare ( Delvo test, Premi test, Inhibition test, ELISA, GC / MS, LC / MS / , HPLC-DAD, HPLC-FLD)
- Tatimet e mbetjeve të pesticideve ( GC / MS)
- Testimet e pranisë së mykotoksinave (LC/MS)
- Testimet e aditivëve (spektrometria UV / Vis, HPLC-DAD)
- Testimi i acideve Yndyrore ne qumësht dhe produkte(GCMS)
Laboratori për testimin e mbetjeve dhe ndotësve( kontaminatev) është akredituar sipas standardit ISO / IEC 17025 dhe është emëruar laborator për kryerjen e programit kombëtar të monitorimit të Republikës së Kosoves për kontrollin e mbetjeve dhe ndotësve në ushqime me origjinë shtazore, sipas Këshillit të BE-së Direktiva 96/23 / EC.